سبز نوشت

آنچه به بهانه توریسم در مازندران به وقوع میپیوندد فاقد سیاستگذاریهای مدون و برنامهریزیهای پایدار است. چنانچه فرهنگ‏ بومی، بافت سنتی روستاها و گویش‏های محلی با ورود فزاینده گردشگران با خطر نابودی مواجه هستند، پدیده زمین‏خواری گسترش بی‏عدالتی را دامن می‏زند، با از بین رفتن زمین اقتصاد کشاورزی در آستانه مرگ تدریجی است و چشم‏اندازها و طبیعت دچار صدمات جدی هستند.

در این میان شاخص‏ترین اثرات گردشگری که اصولا غیر قابل جبران به نظر میرسند در محیط‏زیست طبیعی نمود مییابد. هر چند عمده این اثرات متاثر از توسعه نامناسب زیرساخت‏ها و روساخت‏های توریسم، ساخت و سازهای بی‏رویه کلان در سواحل و جنگل‏ها و به طور کلی ساختاری و برآمده از سیاستهای نامناسب گردشگری است اما بخش قابل ملاحظهای نیز ناشی از فعالیتهای گردشگران است. بطور کلی، رفتارهایی که گردشگران در زمینه حفظ محیطزیست جامعه میزبان یا برعکس در جهت تخریب آن انجام میدهند تا حدود زیادی متاثر از انتخابهای فردی ایشان است. در بین عوامل موثر بر انتخابهای فردی، به نظر میرسد سبک زندگی فرهنگی (رفتارهای مصرف و فعالیت فرهنگی)، نقش مهمی در اتخاذ رفتارهای مسولانه زیست محیطی که انتظار میرود گردشگران در جامعه مقصد در پیش گیرند، ایفا میکند.

در تحقیقی که با عنوان   بررسی رابطه سبک زندگی فرهنگی گردشگران و رفتارهای زیستمحیطی  انجام شده است،  نمای کوچکی از وضعیت نه چندان مطلوب سبک زندگی فرهنگی گردشگران در شهر نور به تصویر کشیده و در تبیین بخشی از وضعیت موجود رفتارهای زیست محیطی غیرمسؤلانه در نظر گرفته شده‌است.

با وجود همبستگی معنیدار بین سبک زندگی فرهنگی و رفتار زیستمحیطی، همان­گونه که نتایج این تحقیق نشان می­دهد گردشگران نمونه منتخب، از نظر سبک زندگی فرهنگی در سطح پایینی قرار دارند و میزان کلی انجام فعالیتهای فرهنگی بسیار محدود است. گردشکران داخلی ورودی به مازندران، بسیار کم کتاب میخوانند. تماشای فیلم و تئاتر در وضع نامناسبی قرار دارد. بازدید از موزه، بناهای تاریخی و گالریهای هنری در سبک زندگی گردشگران جایگاهی ندارد و فعالیتهای ورزشی چشمگیر نیست. با این توصیف شکی نیست که حتی اگر همه موانع ساختاری محافظت از محیطزیست مازندران برداشته شود، محال است که گردشگرانی با این درجه از معیارهای فرهنگی، در راستای اهداف پایداری محیطزیست قدم بردارند. این در حالی است که طبق نتایج بدست آمده در این تحقیق، تأثیرات کمبود میزان مصرف و فعالیتهای فرهنگی در رفتار زیست محیطی گردشگران مشهود است و رفتار زیستمحیطی تقریبا 70 درصد از گردشگران نمونه در سطح خیلی کم و کم قرار دارد.

در ذیل یافته­های تحقیق حاضر توجه به یک نکته بسیار قابل توجه به نظر میرسد و آن اینکه، بین سبک زندگی دینی گردشگران و رفتارهای زیست محیطی ایشان رابطه مثبتی دیده نشد. به عبارتی اعمال و مناسک دینی با داشتن پیام­های بی­شمار رفتاری در حیطه احترام به طبیعت منتج به رفتارهای زیست محیطی در عمل نشده است که این؛ نوعی شکاف بین اخلاق دینی و رفتار کردن را تقویت می­کند.

منبع:

بررسی رابطه سبک زندگی فرهنگی گردشگران و رفتارهای زیستمحیطی (مطالعه موردی: شهرستان نور( ، سحر جعفرصالحی و معصومه اشتیاقی، اولین همایش بین المللی علمی راهبردی توسعه گردشگری جمهوری اسلامی ایران، چالش ها و چشم اندازها، دانشگاه فردوسی مشهد، 1393.